Mẹ bị mất sữa phải làm sao đây? Nguyên nhân và cách khắc phục.

Bị mất sữa sau sinh khiến nhiều mẹ không biết phải làm như thế nào? Nguyên nhân từ đâu? Giải pháp nào để gọi sữa về? Mất sữa có để lại hậu quả nghiêm trọng hay không? Có những mẹ dù làm đủ mọi biện pháp nhưng đều không có tác dụng. Cùng tìm hiểu về hiện tượng mất sữa sau khi sinh giúp các mẹ có cái nhìn khoa học nhất về vấn đề này, để các mẹ không còn hoang mang.

Khái quát.

Bị mất sữa là hiện tượng tuyến sữa ngưng tiết sữa. Bị mất sữa có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân hoặc chẳng có nguyên nhân nào. Bị mất sữa cũng có thể xảy ra đột ngột, ví dụ hôm qua mẹ vẫn có sữa cho con bú nhưng hôm nay lại không thấy giọt nào, hoặc trường hợp phổ biến hơn là mất sữa từ từ, tức là sữa tiết ra ít dần rồi mất hẳn.

Tuy nhiên các mẹ sinh con lần đầu bị mất sữa rất hay nhầm lẫn giữa 3 khái niệm ít sữa, tắc sữa và mất sữa. Do đó, mẹ cần phân biệt các khái niệm này như sau :

• Ít sữa :

Là hiện tượng sữa tiết ra ít hơn mức bình thường, con bú chỉ được một lát rồi ngưng vì bé bú không thấy sữa sẽ chán, bé đi tiểu ít hơn bình thường. Hai bầu ngực của mẹ mềm nhũn, không căng tức, không đau.

• Tắc sữa :

Là hiện tượng sữa vẫn tiết ra bình thường nhưng vì ống dẫn sữa bị tắc nên sữa không thể thoát ra ngoài được. Sau đó, bầu ngực căng cứng, đau, xuất hiện các cục sữa vón cục, mẹ bị sốt, cơ thể mệt mỏi.

• Bị Mất sữa: Là hiện tượng tuyến sữa của mẹ ngưng tiết sữa, bầu ngực xẹp, nhũn, cố nặn cũng không ra sữa cho con bú.

Dấu hiệu nhận biết mẹ bị mất sữa.

• Bầu vú nhỏ và mềm.

Dấu hiệu mất sữa này mẹ cũng dễ dàng nhận ra đó là bầu ngực không còn căng sữa mà bị xẹp, mềm. Bởi vì sữa mẹ tiết ra sẽ làm căng bầu vú, nếu vú mẹ lúc nào cũng lỏng lẻo, không căng tràn chứng tỏ sữa không có, nguy cơ mất sữa là rất cao.

• Sữa không thông, bầu ngực căng tức.

Một trong những dấu hiệu mất sữa là vùng ngực sườn đầy chướng căng tức, không muốn ăn, thậm chí phát sốt, tinh thần căng thẳng, bực bội, khó chịu, lưỡi đóng bã vàng mỏng.

Sữa mẹ được tạo thành từ các nang sữa, sau đó theo tuyến sữa đổ về khoang chứa sau bầu vú. Vì lý do nào đó mà các ống dẫn bị bít lại, hẹp hơn làm sữa đông kết tại ống dẫn khiến lượng sữa mới không thể chảy ra.

• Con bú, dùng máy vắt sữa hoặc vắt tay, vắt nhưng không ra sữa.

Trong quá trình cho con bú, mẹ đã cho con bú, dùng máy hút sữa hoặc kích thích ngoại lực để giúp bầu vú tiết ra sữa mà vẫn không có sữa thì đó là những dấu hiệu mất sữa

• Không thấy căng tức ngực.

Nếu mẹ nhiều sữa lúc nào cũng có cảm giác căng tức ngực, nhưng nếu không thấy căng tức đây cũng là dấu hiệu nguồn sữa đang giảm ít đi.

Nguyên nhân khiến mẹ bị mất sữa.

Một trong những nguyên nhân khiến mẹ bị mất sữa có thể là do nhiễm khuẩn núm vú vì vi khuẩn xâm nhập sẽ gây bít tắc ống dẫn sữa. Vì vậy, mẹ nên chú ý giữ gìn vệ sinh bầu ngực của mình khi cho con bú. Sử dụng khăn sạch và nước ấm để vệ sinh ngực trước khi cho bé cưng bú. Nếu bé không bú hết sữa, mẹ nên vắt bớt sữa để tránh sữa bị vón cục và tắc nghẽn.

Cả hai nội tiết tố prolactin và oxytocin sẽ đóng vai trò trong việc quyết định lượng sữa mẹ. Dưới động tác mút của bé, khi bé bú mẹ, oxytocin sẽ được tiết ra nhiều hơn và nhờ đó giúp nguồn sữa mẹ thêm dồi dào. Nếu nang sữa chứa đầy sữa mà không thể tiết ra, nó sẽ báo cho hệ thống để tiết ra ít sữa hơn. Nói cách khác, hoạt động bú mẹ chính là chất xúc tác mạnh mẽ giúp sữa tiết ra ngày càng nhiều hơn.

Nếu bé càng ít bú thì khả năng mất sữa sau sinh càng cao.

Ngoài ra, các nguyên nhân gây mất sữa cũng đến từ lý do chủ quan và khách quan khác, bao gồm :

• Stress, trầm cảm: Sau sinh mẹ thường rơi vào tình trạng tâm lý bất ổn khiến tinh thần suy giảm trầm trọng và điều này sẽ làm lượng sữa ngày càng ít dần.

• Dinh dưỡng không đầy đủ: Việc kiêng ăn quá mức hoặc ăn uống quá khắc khổ sau sinh sẽ làm sẽ làm mẹ thiếu chất và không đủ dinh dưỡng để đảm bảo nguồn sữa mẹ.

• Nghỉ ngơi không hợp lý: Sau sinh rất cần nghỉ ngơi để tăng tốc độ phục hồi cơ thể. Nếu không cơ thể sẽ chóng rơi vào tình trạng mệt mỏi và suy yếu, khiến tuyến sữa hoạt động hoạt động kém hiệu quả.

• Cho bé bú không đúng cách: Cho con bú không đúng tư thế không kích thích được tuyến sữa cũng chính là nguyên nhân gây mất sữa hoặc tắc tia sữa ở mẹ.

• Mẹ cho bé uống sữa công thức và ti giả quá sớm bé sẽ không thích bú mẹ không kích thích tuyến vú tiết ra sữa. Nếu mẹ không thường xuyên vắt sữa, hút sữa sẽ dễ dẫn đến tuyến sữa ít dần đi, gây ra tình trạng tắc tia sữa hoặc áp xe vú. Ngoài ra, mẹ cũng cần bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể vì lượng sữa tiết ra cũng tương đương việc mẹ bị mất nước.

• Sinh mổ: Mặc dù sinh mổ vẫn có thể nuôi con bằng sữa mẹ nhưng việc tiết sữa ban đầu sẽ có phần khó khăn hơn do tác dụng phụ của thuốc kháng sinh.

• Cho bé bú bình sớm: Khi bé được bú bình sẽ quen với núm vú giả và bỏ bê sữa mẹ. Trong khi đó, sữa mẹ muốn tiết nhiều và không bị tắc phải cần bé mút bú liên tục.

• Uống quá ít nước: Nước có thể kích thích sữa mẹ tạo ra nhiều hơn. Do đó, mẹ sau sinh nên uống từ 2 – 3 lít nước ấm mỗi ngày.

• Mât cân bằng nội tiết: Estrogen và progesterone là hai hormon có liên quan đến sự phát triển tuyến vú, thời kỳ dậy thì và khả năng sinh sản của phụ nữ. Prolactin hỗ trợ sự sản xuất sữa trong thời gian mang thai, trong khi oxytocin giúp dòng sữa chảy qua các ống dẫn. Việc thiếu các hormone kể trên do các vấn đề liên quan đến chức năng tuyến giáp hoặc bất kỳ yếu tố nào khác sẽ cản trở quá trình sản xuất sữa mẹ.

Ngoài ra nếu trong thời gian thai nghén, mẹ dùng thêm thuốc điều trị ít nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến nguồn sữa.

Hậu quả khi mẹ bị mất sữa

• Sức khỏe mẹ và bé:

Sữa mẹ về ít, không có sữa sẽ gây thiếu chất ảnh hưởng đến sự phát triển về cả thể chất lẫn não bộ của bé.

Trong sữa mẹ có chất đề kháng mà không một loại sữa công thức nào có thể thay thế được. Bé không được bú mẹ sẽ không tiếp nhận được những kháng thể tự nhiên, có nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp và tiêu hóa cao hơn so với những bé được bú mẹ hoàn toàn

Cho bé dùng sữa công thức có khả năng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của bé hoặc một số bé có cơ địa dị ứng với đạm sữa bò sẽ gây nguy hiểm cho bé.

Cho bé bú sau sinh còn giúp mẹ co hồi tử cung, tránh được băng huyết sau sinh và cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu sau sinh còn là phương pháp tránh thai tự nhiên vô cùng an toàn và hiệu quả.

• Ảnh hưởng đến tâm lý:

Ngoài những nguy hại trên thì đặc biệt cần phải nhắc tới suy nghĩ lo âu của mẹ như :

Mẹ thấy tủi thân khi không thể dành cho con một nguồn sữa dồi dào và chất lượng

Mẹ cảm thấy mệt mỏi khi nghe những lời nói có phần vô tư của mọi người, rằng “ ăn uống như thế nào, làm sao không có đủ sữa cho bé..”

Mẹ hoang mang lo sợ rằng mình bị mất sữa như thế này, khi con dùng sữa ngoài liệu có đảm bảo, liệu có gây ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.

Khi mẹ bị mất sữa cảm thấy áy náy khi chia sẻ với mọi người trong gia đình.

Mẹ ăn uống quá nhiều thực phẩm giúp lợi sữa nhưng chỉ làm mẹ tăng cân mà còn bị tắc .

Thậm chí mẹ thấy trách bản thân mình khi không thể làm tròn trách nhiệm của bản thân là dành cho con nguồn sữa để con phát triển sức khỏe một cách tốt nhất.

Giải Pháp.

• Thay đổi chế độ dinh dưỡng hàng ngày đề phòng bị mất sữa:

Đây là một trong những phương pháp lấy lại sữa mẹ đã mất hiệu quả bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và nguồn dinh dưỡng hấp thụ hàng ngày của người mẹ. Trong thực đơn ăn uống, các mẹ không nên kiêng quá mà phải đa dạng chế độ ăn, từ tinh bột, chất béo, chất xơ, vitamin, khoáng chất cho đến hoa quả. Càng nhiều nguồn dinh dưỡng sẽ càng có năng lượng để sản xuất sữa.

Một số món ăn lợi sữa mà các mẹ có thể tham khảo như  : Cháo cá chép, canh rau ngót thịt bò, chân giò hầm đu đủ, các loại nước như nước mè đen, nước đinh lăng, nước gạo lứt….

Tránh ăn những thực phẩm gây bị mất sữa như: lá lốt, bắp cải, đồ cay nóng, chất kích thích…

• Cho con bú thường xuyên và đúng cách để không bị mất sữa:

Vì sữa mẹ sản xuất và tiết ra theo nhu cầu của bé, khi bé bú cơ thể mẹ sẽ được kích thích tuyến vú hoạt động trở lại để sản xuất sữa phục vụ cho nhu cầu của bé.

Hãy cho bé bú thường xuyên. Việc cho con bú thường xuyên sẽ giúp cho cơ thể của người mẹ hình thành được phản xạ tiết sữa, tuyến vú làm việc hiệu quả sẽ làm cho khả năng tiết sữa được ổn định hơn. Trước khi cho bé bú mẹ nên thực hiện chườm ấp và  massage bầu ngực để kích thích sữa về và kích thích giãn nở các nang sữa giúp cho việc xuống sữa tốt hơn.

• Massage và chườm nóng bầu ngực thường xuyên để  bị mất sữa:

Dùng một tay nâng ngực và ấn nhẹ xung quanh bầu ngực, sau đó xoa tay quanh ngực theo vòng tròn khoảng 20-30 lần. Đây cũng chính là cách mà các mẹ thường áp dụng khi không biết mất sữa phải làm sao để gọi sữa về nhanh nhất. Nếu không thể tự massage, mẹ có thể nhờ chồng hoặc người nhà giúp.

Mẹ cũng có thể dùng một chiếc khăn nóng vừa phải (tránh làm rát, đỏ da ngực), đắp lên bầu ngực giúp các nang sữa đỡ tắc nghẽn. Song song với đó, mẹ cũng nên tiến hành massage bầu ngực.

• Sử dụng máy hút sữa để kích sữa khi bị mất sữa:

Việc cho con bú mẹ thường xuyên sẽ giúp mẹ tiết sữa càng nhiều, tuy nhiên bé chỉ bú khi cảm thấy đói. Chính vì thế, trong thời gian bé không bú, mẹ có thể sử dụng máy hút sữa để kích thích tuyến sữa hoạt động nhiều hơn, ngay cả khi có ít sữa hoặc không có bạn vẫn nên sử dụng điều đó sẽ giúp sữa về nhanh và về nhiều hơn.

Mẹ nên chọn loại máy hút sữa đôi để tiết kiệm thời gian và giúp cho sữa có thể tiết ra đều ở cả hai bên.

Ngoài ra, mẹ cần phải kiên trì và có tinh thần thoải mái, không nên quá lo lắng hay cảm thấy bị áp lực. Hãy tin tưởng rằng sữa mẹ sẽ trở lại, mẹ sẽ có đủ sữa cho bé bú.

Trên đây là những thông tin bổ ích để giải đáp thắc mắc cho các mẹ về vấn đề “mẹ mất sữa phải làm sao” và các cách khắc phục khi mẹ sau sinh gặp tình trạng ít sữa mất sữa. Nếu một ngày nào đó nguồn sữa của các mẹ tự nhiên ít đi, đừng bỏ cuộc hay hoảng hốt mà hãy bình tĩnh tìm ra nguyên nhân và kiên trì khắc phục, có thể sữa sẽ không về nhiều luôn nhưng những ngày sau đó lượng sữa sẽ tăng dần lên. Chúc các mẹ luôn có nguồn sữa dồi dào để con khỏe mạnh mỗi ngày.

Xem thêm:

Cách khắc phục khi bị mất sữa. Cần xem ngay nếu mẹ đang thiếu sữa cho bé

Mách mẹ cách chữa ít sữa bằng lá vô cùng hiệu quả, sữa về ướt áo