Có nên đi xin sữa mẹ cho con? Và giải pháp của chuyên gia sữa mẹ

Vấn đề có nên xin sữa mẹ cho con uống từ người quen hoặc từ những người không quen biết là một vấn đề khiến nhiều người băn khoăn. Nếu xét về thứ tự ưu tiên, sữa của mẹ đẻ là ưu tiên số 1 cho bé. Tuy nhiên ngày nay rất nhiều mẹ bị mất sữa sau sinh, nên vấn đề xin sữa mẹ cho con được rất nhiều người quan tâm. Việc cho con sử dụng sữa của mẹ khác được ưu tiên hơn so với các loại sữa công thức. Tuy nhiên điều này lại tiềm ẩn rất nhiều rủi ro và khó đảm bảo được bé sẽ không mắc các bệnh truyền nhiễm hoặc nguy cơ nào về sức khỏe. Ở nhiều nước trên thế giới, các ngân hàng sữa mẹ là nơi cung cấp sữa mẹ khác cho các em bé. Nguồn sữa ở đây được kiểm nghiệm khắt khe và đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn cao. Tại Việt Nam hiện nay mới chỉ có 1 ngân hàng sữa mẹ ở Đà Nẵng.

Vấn đề nếu không xin được sữa tại ngân hàng thì có nên đi xin sữa mẹ cho con từ người khác đang khiến nhiều bà mẹ phải lo lắng. Ở bài viết này chuyên gia của Thảo Dược Lợi Sữa sẽ chia sẻ những nguy hiểm khi xin sữa mẹ, quy trình vận hành tại ngân hàng sữa và phương pháp xin sữa từ người khác an toàn.

Những mối nguy hiểm khi xin sữa mẹ cho bé sơ sinh uống

Việc cho và nhận sữa của các mẹ với nhau được các chuyên gia và bác sĩ khuyên không nên làm. Trong thời đại ngày nay trẻ sơ sinh hoàn toàn có nguy cơ lây nhiễm HIV, viêm gan và các loại vi rút khác qua sữa mẹ, nguy cơ cao nhất là khi cho trẻ sử dụng sữa của người khác chưa được kiểm định. Bởi vậy có nên xin sữa mẹ cho con uống hay không? Thì trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đưa ra khuyến cáo không nên cho nhận sữa không hợp lệ, không qua ngân hàng sữa giữa các mẹ với nhau. Có rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn gây nguy hiểm cho trẻ khi xin sữa không qua ngân hàng sữa mẹ.

– Nguy cơ thứ nhất: Sữa mẹ cũng là một loại dịch cơ thể và có thể chứa các mầm bệnh thông qua đường sữa mẹ nếu người cho sữa mắc bệnh đó. Một vài người có thể bị một bệnh truyền nhiễm nhưng không hề có dấu hiệu của bệnh, vì thế họ có thể không biết mình đang bị bệnh. Bởi vậy nếu bạn có xin sữa mẹ cho bé sơ sinh từ một người quen thì không có nghĩa là sẽ loại trừ nguy cơ mắc bệnh khi dùng sữa của người đó cho con bạn. Nhất là ở Việt Nam, tỉ lệ những người khám sức khỏe định kỳ, tầm soát bệnh là vô cùng thấp. Người cho sữa có thể đinh ninh rằng cơ thể họ khỏe mạnh, không hề mắc bệnh truyền nhiễm nào và có ý tốt muốn cho con bạn sữa, nhưng điều này vẫn tiềm ẩn nguy hiểm cho con bạn. Hãy tưởng tượng mối quan hệ họ hàng, gia đình bạn sẽ như thế nào nếu con bạn bị ốm hay mắc bệnh truyền nhiễm bởi một bệnh lây qua sữa mà bạn xin từ người khác, nhất lại là người thân hay bạn bè.

– Nguy cơ thứ hai: Sữa mẹ có thể chứa các chất hóa học từ các loại thuốc, đồ uống mà người cho sữa sử dụng. Bao gồm cả các loại vitamin bổ sung, các loại thảo dược có dược lý mà người Việt hay dùng như thuốc nam, các loại lá… Nếu con bạn hoàn toàn khỏe mạnh, sinh đầy tháng thì bạn không cần quá chú trọng đến việc người cho sữa có dùng thuốc gì không. Nhưng nếu con bạn có vấn đề về sức khỏe, bị ốm hoặc sinh thiếu tháng thì việc người cho sữa có dùng thuốc và các loại thảo dược cũng có thể nguy hiểm cho bé vì các chất này đều sẽ đi vào sữa mẹ.

– Nguy cơ thứ ba: Nếu quy trình hút và trữ sữa không đảm bảo an toàn vệ sinh thì sữa có thể bị nhiễm khuẩn hoặc bị hỏng. Điều này khiến bé gặp vấn đề về tiêu hóa hoặc các vấn đề sức khỏe khi sử dụng.

– Nguy cơ cuối cùng: Như trong “nghi án sữa mẹ giả mạo” có thể đó không phải là sữa mẹ hoặc sữa mẹ đã hết thời hạn sử dụng do để trong tủ lạnh từ quá lâu. Có nhiều nghi vấn rằng có người chuộc lợi từ việc bán sữa mẹ, Như việc sữa đã bị pha loãng hay là bị làm giả sữa mẹ khiến nhiều người không biết được.

Nên xin sữa mẹ ở đâu cho an toàn và tốt cho con?

Với những nguy cơ gây nguy hiểm tiềm tàng cho trẻ được nếu ở trên thì việc có nên xin sữa mẹ cho con uống sẽ khiến nhiều mẹ sợ hãi và phải dùng sữa công thức. Tuy nhiên vẫn còn cách để xin sữa cho con an toàn, vậy phải xin sữa mẹ ở đâu?

Để xin sữa mẹ an toàn cho con của mình thì bạn nên xin ở tại các ngân hàng sữa mẹ. Tại đây quy trình kiểm nghiệm, cho, nhận, vận chuyển và bảo quản sữa được đảm bảo tiêu chuẩn an toàn cao hàng đầu nên được các chuyên gia khuyến khích sử dụng. Vậy ngân hàng sữa mẹ là gì và được hoạt động như thế nào?

Ngân hàng sữa mẹ là gì?

Ngân hàng sữa mẹ thường là một tổ chức phi lợi nhuận, thực hiện việc nhận và chuyển sữa mẹ giữa người hiến và người nhận giống như một ngân hàng máu. Nhằm đảm bảo ngăn chặn nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm cho người nhận sữa.

Ngân hàng sữa mẹ hoạt động như thế nào?

Đầu tiên, tất cả những người hiến tặng sữa đều phải trải qua một quy trình kiểm tra sức khỏe để chắc chắn không bị mắc các bệnh có thể lây lan qua sữa mẹ. Sau đó sữa được hiến tặng sẽ được thanh trùng và kiểm tra nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn trước khi được giao đến cho người nhận.

Quá trình kiểm tra một người có đủ tiêu chuẩn để cho sữa không bao gồm 2 bước. Đầu tiên, người đó phải trả lời một bảng hỏi chi tiết về tình hình sức khỏe của mình. Người chăm sóc sức khỏe của người cho sữa cũng sẽ phải trả lời một bảng hỏi như thế để đảm bảo các thông tin được cung cấp là đúng.

Những người sau đây là những người không được phép hiến sữa cho ngân hàng:

– Được truyền máu trong vòng 12 tháng qua.

– Nhận ghép tạng hoặc mô trong vòng 12 tháng qua.

– Thường xuyên sử dụng nhiều hơn 60ml rượu mạnh hoặc tương đương trong một khoảng thời gian 24 giờ.

– Sử dụng thường xuyên các loại thuốc mua tự do

– Sử dụng vitamin liều cao thường xuyên hoặc các chế phẩm thảo dược có hoạt tính dược lý.

– Ăn chay và không bổ sung vitamin B-12 vào chế độ ăn uống

– Sử dụng ma túy, thuốc lá hay các chất kích thích.

– Tiền sử bệnh viêm gan, rối loạn hệ thống dưới bất kỳ hình thức nào hoặc các bệnh nhiễm trùng mãn tính (ví dụ, HIV, HTLV, bệnh lao).

– Đã có một bạn tình trong 12 tháng qua và có nguy cơ nhiễm HIV, HTLV hoặc viêm gan

Sau khi điền vào bảng kê khai, những người tình nguyện cho sữa sẽ xét nghiệm máu để xem có mắc các bệnh HIV-1, HIV-2, HTLV, viêm gan A, viêm gan B và giang mai không.

Nếu qua 2 vòng kiểm tra sức khỏe đảm bảo an toàn thì ngân hàng sữa sẽ đưa cho người hiến sữa những quy định về quy trình hút, bảo quản và chuyển giao sữa an toàn cho ngân hàng. Các quy định này khác nhau giữa các ngân hàng nhưng nhìn chung là phải đảm bảo vệ sinh (rửa tay sạch sẽ trước khi hút sữa, vệ sinh/tiệt trùng máy hút sữa, bình sữa… sau mỗi lần hút), bảo quản ở nhiệt độ ra sao, quy cách bảo quản như thế nào… Thông thường các ngân hàng sẽ cung cấp một hộp dụng cụ để hút sữa, lưu trữ và trữ đông sữa cho người hiến. Sau đó ngân hàng sẽ đến nhận lại hộp dụng cụ này.

Sau khi được mang về, sữa sẽ được làm nóng để thanh trùng. Ngược lại với nghi ngại của nhiều người, chỉ có một số thành phần ít trong sữa mẹ bị phá hủy trong quá trình thanh trùng sữa. Hầu hết các chất dinh dưỡng cần thiết cho bé vẫn còn ở lại trong sữa. Sau đó, sữa sẽ được làm lạnh cho đến khi giao đến cho trẻ cần sữa.

Những người nhận sữa sẽ phải trả một khoản tiền nhất định khi nhận sữa. Số tiền này để chi trả một phần chi phí kiểm tra sức khỏe của người cho sữa và quá trình xử lý sữa chứ không phải là tiền mua sữa. Phí trung bình cho 30ml sữa ở Mỹ là khoảng 2.5$, tương đương khoảng 60,000 VND.

Các bạn thấy đấy, quá trình cho và nhận sữa để đảm bảo an toàn cho trẻ của ngân hàng sữa mẹ không hề đơn giản, nên xin sữa mẹ cho bé sơ sinh tại đây bạn có thể hoàn toàn an tâm. Các quy định về sữa rất đầy đủ và khắt khe bởi vì sữa mẹ ở ngân hàng có thể đến với những em bé sinh non, đang chăm sóc đặc biệt hoặc có vấn đề về sức khỏe. Từ năm 1943, Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ đã có hướng dẫn đầu tiên cho hoạt động của ngân hàng sữa mẹ. Đã có khoảng 50 ngân hàng sữa mẹ ở Mỹ nhưng do nguy cơ lây lan HIV, sự trở lại của bệnh lao và lạm dụng thuốc thì năm 2000 có rất nhiều ngân hàng đã phải đóng cửa.

>> Lưu ý: Tại Đà Nẵng đã có ngân hàng sữa mẹ thí điểm đầu tiên tại bệnh viện Phụ sản – nhi Đà Nẵng. Tuy nhiên tại đây đang ưu tiên cho sữa các bé sinh non và có bệnh lý, bởi nhu cầu xin sữa mẹ cao hơn nhiều so với nguồn cung tại bệnh viện. Các mẹ có nhiều sữa ở Đà Nẵng hãy ủng hộ sữa cho ngân hàng. Với các mẹ có con có bệnh lí, sinh non muốn xin sữa nên xin qua ngân hàng để ủng hộ mô hình này giúp các con có sữa mẹ khác an toàn nhé. Hy vọng mô hình này sẽ sớm được nhân rộng ra toàn quốc.

Có nên đi xin sữa mẹ cho con? Phương pháp xin sữa mẹ an toàn

Tuyên bố chung của WHO và UNICEF: “Khi trẻ không thể bú sữa mẹ, phương án thay thế đầu tiên, nếu có thể, nên là sữa của mẹ khác. Ngân hàng sữa mẹ nên được cung cấp sớm trong các trường hợp thích hợp”

WHO luôn xếp sữa mẹ đẻ lên hàng đầu, rồi đến sữa mẹ khác từ ngân hàng sữa mẹ và cuối cùng mới đến sữa công thức. Đây cũng là câu trả lời cho vấn đề có nên xin sữa mẹ cho con uống hay không? Và lời khuyên của các chuyên gia là “có”. Tuy nhiên Khi không xin được từ ngân hàng sữa mẹ, thì bố mẹ khi xin sữa mẹ cho bé sơ sinh phải đảm bảo các quy tắc an toàn sức khỏe cho bé:

– Thứ nhất: Tìm hiểu và lấy thông tin về người cho sữa tương tự như ngân hàng sữa mẹ đòi hỏi ở người cho như đã được đề cập ở trên. Nếu đó là người lạ bạn không quen biết, ít nhất nên có một ai đó làm cầu nối và quen biết người đó để bạn có thể hỏi các thông tin về tình hình sức khỏe của người đó. Việc người đó trông khỏe mạnh và con của họ phát triển bình thường không có nghĩa là sữa của người đó sẽ an toàn cho con bạn. Bởi có những người bị bệnh mà không có dấu hiệu bệnh và người đó cũng không biết. Tuyệt đối không xin sữa từ những người bạn hoàn toàn không có thông tin gì về người đó.

– Thứ hai: Sau khi biết những thông tin cơ bản về người cho sữa, bạn nên đề nghị người đó làm một xét nghiệm máu với các bệnh HIV, viêm gan A, viêm gan B, giang mai. Chi phí cho những xét nghiệm này không quá đắt, chỉ khoảng 500k – 1 triệu là bạn đã có thể hoàn thành các xét nghiệm. Bạn nên thuyết phục người cho sữa vì sao nên xét nghiệm, để đảm bảo an toàn cho chính con của họ và con của người được nhận sữa. Nếu người đó không đồng ý xét nghiệm, bạn không nên xin sữa từ người đó.

– Thứ ba: Để chắc chắn về chất lượng sữa và an toàn vệ sinh, hãy đảm bảo người cho sữa là một người sạch sẽ và cẩn thận. Hãy nói chuyện rõ ràng với người cho sữa về cách hút và tích trữ sữa an toàn. Bao gồm từ việc rửa tay, tiệt trùng dụng cụ hút sữa, bảo quản sữa ở đâu và như thế nào. Nếu khi bạn nói chuyện mà người cho sữa không có thái độ hợp tác hoặc bạn không tin tưởng người đó đảm bảo vệ sinh, hãy đề nghị được hỗ trợ họ hút sữa hoặc lấy sữa trực tiếp. Bạn sẽ hỗ trợ họ tiệt trùng dụng cụ hút và giúp họ khoản bảo quản sữa.

– Thứ tư: Sau khi nhận sữa phải thanh trùng sữa mẹ đi xin sữa bằng cách sau:

+ Cho sữa vào trong cốc sạch đã được tiệt trùng. Có thể dùng cốc thủy tinh hoặc cốc inox

+ Cho cốc vào trong nồi nước, lượng nước trong nồi thấp hơn miệng cốc khoảng 2 ngón tay

+ Đun ở lửa vừa nồi nước đến khi sôi, không đậy nắp.

+ Lấy sữa ra rồi cho vào bát nước lạnh hoặc để nguội tự nhiên rồi cho bé dùng.

Quá trình này có thể tiêu diệt vi rút HIV trong sữa, không làm sữa bị mất những dưỡng chất thiết yếu cho bé và sẽ đảm bảo an toàn hơn cho sữa. Sau khi thanh trùng sữa mẹ đi xin sẽ để được ở nhiệt độ phòng khoảng 6 tiếng.

Trong trường hợp không thể làm được các bước trên, không thể xin sữa mẹ cho bé sơ sinh đảm bảo an toàn, bạn hãy cho bé uống sữa công thức. Sữa công thức có những khuyết điểm nhất định và không thể so sánh với sữa mẹ (tiêu biểu nhất là yếu tố “tươi”). Nhưng sữa công thức không phải là thuốc độc và vẫn là một sản phẩm thay thế được chấp nhận cho những em bé không có sữa mẹ, đã được kiểm nghiệm lâm sàng, đảm bảo những quy định về an toàn, về dinh dưỡng và được các tổ chức cấp phép.

>>> Hi vọng những thông tin trên đây từ chuyên gia Thảo Dược Lợi sữa sẽ giải đáp vấn đề có nên xin sữa mẹ cho con uống hay không và giúp ích nhiều cho quý bạn trong quá trình chăm sóc trẻ. Điều cuối cùng mà Thảo Dược Lợi Sữa muốn nhắn nhủ đến các bà mẹ, dù với bất kỳ ký do gì, đang không có sữa để cho con bú là: Thay vì áp lực xin bằng được sữa mẹ cho con hay sợ hãi và lo lắng vì các vấn đề trong sữa mẹ khác hoặc sữa công thức. Thì bạn hãy dành thời gian và tâm sức để chăm sóc, âu yếm, nói chuyện và chơi với con.

Nếu bạn không có sữa cho con bú dù đã cố gắng, thì bạn không có tội lỗi gì cả và càng không phải là một bà mẹ tồi. Một em bé uống sữa công thức có thể sẽ có những thiệt thòi hơn những em bé được bú mẹ trực tiếp. Nhưng một em bé không được mẹ yêu thương, chăm sóc hay trò chuyện và vui chơi cùng sẽ còn thiệt thòi hơn rất nhiều. Cùng với đó một em bé có mẹ luôn bị áp lực, luôn stress vì vấn đề sữa sẽ để lại hậu quả tinh thần nặng nề hơn rất nhiều. Sức khỏe tinh thần của mẹ và con, sự vui vẻ và hạnh phúc của hai mẹ con quan trọng hơn là sữa gì.

Xem thêm:

Cách khắc phục khi bị mất sữa. Cần xem ngay nếu mẹ đang thiếu sữa cho bé

Mách mẹ cách chữa ít sữa bằng lá vô cùng hiệu quả, sữa về ướt áo