CHÈ VẰNG – VỊ THUỐC VIỆT NAM

Chè vằng là một trong những thảo dược có nhiều công dụng như làm đẹp mịn da, giảm cân, thanh nhiệt, mát gan, đặc biệt không thể không nhắc tới đây là một loại dược liệu mang lại rất nhiều lợi ích cho phụ nữ sau sinh.

Chè vằng hay còn gọi là vằng, chè cước man, cẩm vân, lài ba gân. Là loại thực vật có hoa thuộc họ Ô liu. Chè vằng được người dân Việt Nam tại nhiều vùng miền sử dụng dưới dạng sắc thuốc hay pha nước uống, đặc biệt tốt khi dành cho phụ nữ sau sinh mắc phải vấn đề tắc sữa, sữa về ít hay thậm chí là mất sữa.

Mô tả cây.

Chè vằng là một cây nhỏ, mọc hoang thành bụi. Thân cây cứng chia thành từng đốt, đường kính 5 – 6mm, chia thành nhiều cành, có thể vươn cao 1 – 1,5m và vươn dài tới 15 – 20m, thân và cành đều nhẵn. Lá mọc đối, hình mũi mác, phía cuống tù hay hơi tròn, đầu lá nhọn, dài 4 – 7,5cm, rộng 2 – 4,5cm, những lá phía trên nhỏ hơn lá phía dưới, mép nguyên, trên có 3 gân rõ rệt. Cuống lá nhẵn, dài 3 – 12mm. Hoa mọc thành xim nhiều hoa (chừng 7-9 hoa), cánh hoa màu trắng. Quả hình cầu, đường kính 7-8mm (bằng hạt ngô). Khi chín có màu vàng, trong quả có 1 hạt rắn chắc. Mùa quả chín vào tháng 7 đến tháng 10.

Phân bố, thu hái, chế biến, bộ phận dùng.

Chè vằng hiện nay mọc hoang rộng rãi khắp Việt Nam.

Người dân thường hái lá quanh năm làm thuốc hay để đun nước tắm.

Có thể dùng khô hay tươi.

Trồng bằng cách giâm cành, rất dễ mọc: Cắt thân hay cành thành từng đoạn 15-20cm, giâm xuống đất ẩm, ươm chừng 1 tháng sau cây bén rễ.

Bộ phận dùng làm thuốc là lá tươi hoặc cành, lá phơi sấy khô, thu hái quanh năm.

Tác dụng.

Nghiên cứu dược lý chứng minh lá chè vằng chứa, nhựa, chính các thành phần này có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương và không độc.

Trong đông y, chè vằng vị đắng hơi khó uống nhưng tính mát, có thẻ thanh nhiệt giải độc. Đặc biệt chè vằng rất tốt cho phụ nữ sau sinh.

Đối với các bạn không có chuyên môn về y học vẫn có thể dùng chè vằng nếu nắm được 11 công dụng dưới đây nhé:

•  Tác dụng giải khát, thanh nhiệt.

Người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là Quảng Trị vẫn nấu nước chè vằng thay cho nước lọc để uống mỗi ngày. Có lẽ họ không quá quan tâm đến việc uống chè vằng có tác dụng gì mà chỉ xem chè vằng như một loại nước giải khát, thanh nhiệt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt nơi đây. Điều này cũng tương tự như người ngoài Bắc thích uống nước lá vối hoặc lá chè xanh.

• Tác dụng tiêu mỡ, giảm cân.

Đối với chị em phụ nữ, từ lâu chè vằng đã trở thành “thần dược”  vô cùng hữu hiệu. Uống chè vằng thay cho nước lọc hàng ngày giúp duy trì cảm giác no bụng, bên cạnh đó lại thúc đẩy quá trình trao đổi chất và đốt cháy mỡ thừa. Phụ nữ sau sinh muốn nhanh lấy lại vóc dáng nên uống nước chè vằng nóng mỗi ngày.

•  Tác dụng cho người xơ vữa động mạch.

Chè vằng làm giảm áp lực máu vào thành mạch, chống oxy hóa và phòng xơ vữa động mạch. Cũng bởi vậy, nó được dùng để chữa bệnh cao huyết áp ở nhiều người bệnh, đặc biệt là ở người già.

•  Tác dụng cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ, tiểu đường.

Công dụng này xuất phát từ khả năng kích thích tiêu hóa và tiêu hủy mỡ thừa, giảm cân của chè vằng. Uống chè vằng mỗi ngày là cách đơn giản nhất để phòng ngừa những bệnh này.

•  Tác dụng lợi sữa, giúp phụ nữ sau sinh hồi phục nhanh hơn.

Uống nước chè vằng ngay sau khi sinh con sẽ giúp sữa về nhanh hơn, nhiều hơn và đều hơn. Nếu mẹ nào sau sinh mà bị mất sữa, tắc sữa cũng có thể dùng chè vằng để khắc phục. Ngoài ra, chè vằng còn tạo ra những cơn co bóp tử cung, đẩy máu huyết trong tử cung ra ngoài, tránh hậu sản và rút ngắn thời gian hồi phục cho sản phụ.

• Tác dụng chữa ap xe vú.

Phụ nữ bị áp xe vú có thể dùng chè vằng bằng cách lấy lá chè vằng tươi hoặc khô giã nát với cồn 50 độ, sau đó đắp lên bầu ngực bị áp xe. Một ngày thực hiện như vậy 3 lần, đêm đắp 2 lần liên tục trong 1 tuần cho đến khi bệnh khỏi hẳn, không nên thấy bệnh sắp khỏi mà ngừng ngay.

•  Tác dụng bảo vệ gan, chống ung thư.

Chất Flavonoid chính là yếu tố làm nên công dụng tuyệt vời này của chè vằng. Uống chè vằng mỗi ngày sẽ hỗ trợ thải các chất độc ra bên ngoài, chống lại sự oxy hóa tế bào, giúp bảo vệ gan không bị nhiễm độc.

Đối với tất cả các tác dụng trên của chè vằng, chúng ta đều có chung một cách sử dụng:

Nếu dùng cao chè vằng: Mỗi ngày dùng 10g cao chè vằng hòa với 2 lít nước 70 – 80 độ, uống ngay khi còn nóng ấm và chia làm nhiều lần.

Nếu dùng chè vằng khô: Mỗi ngày dùng 20 – 30g chè vằng khô đun với 2 lít nước sôi trong 15 phút, uống khi còn nóng ấm sẽ có tác dụng tốt hơn.

•  Tác dụng trị mụn trứng cá, làm lành vết thương.

Người ta dùng rễ của chè vằng ngâm đem mài với dấm thanh, đắp lên da để trị mụn trứng cá. Đối với vết thương hở hoặc vết rắn cắn bị mưng mủ, lấy lá cành chè vằng đun sôi lên, chắt nước rửa vết thương để tránh nhiễm trùng và giúp vết thương mau lành.

•  Tác dụng chữa bệnh răng miệng.

Tác dụng của chè vằng trong việc chữa bệnh răng miệng được phát huy từ lá của nó. Chỉ cần rửa sạch một vài chiếc lá vằng tươi, cho vào miệng nhai và ngậm khoảng 30 phút là những cơn đau sẽ nhanh chóng dịu bớt.

•  Tác dụng điều trị kinh nguyệt không đều.

Phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh hoặc thiếu nữ tuổi dậy thì có kinh nguyệt thất thường có thể sử dụng chè để ổn định lại, đồng thời giảm tỷ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm. Tuy nhiên thay vì dùng nước chè , chị em nên dùng bài thuốc gồm 20g chè vằng khô, 16g ích mẫu khô, 8g ngải cứu khô, 16g hy thiêm khô. Tất cả đem rửa sạch, sắc uống trong ngày.

•  Tác dụng chữa mất ngủ, biếng ăn.

Tác dụng của chè trong việc chữa mất ngủ và chứng biếng ăn. ăn không ngon miệng chính là nhờ vào chất glycozit đắng. Chất này tạo nên vị đắng khó uống của chè , nhưng thật khó tin là nó lại kích thích vị giác của chúng ta, giúp các bữa ăn trở nên hấp dẫn hơn.

Sử dụng chè vằng đúng cách cho mẹ sau sinh.

Như các bạn đã biết Chè Vằng là một loại dược liệu (một loại thuốc) nên khi sử dụng nhất thiết phải có quy định về liều lượng sử dụng bao nhiêu trong ngày.

Việc sử dụng bừa bãi sẽ làm giảm hiệu quả lợi sữa của chè vằng đi đáng kể (Chính vì lý do đó mà nhiều chị em phản hồi rằng: Sao em dùng chè vằng mà sao sữa vẫn ít, không được nhiều như mọi người là lý do đó).

Lưu ý trước khi pha chè vằng ta phải lựa chọn loại chè có chất lượng tốt, không bị ẩm mốc và có mùi lạ, lá chè phải còn có màu xanh, nếu thâm đen thì nhất thiết không được dùng, chọn chè có nhiều lá non, tỷ lệ lá và cành là 50/50, nếu có nhiều lá thì càng tốt.

Sau khi đã chọn lựa được loại chè chất lượng chúng ta hãy tiến hành pha chè theo 2 cách dùng chè vằng như sau:

(2 cách này đều rất đơn giản, các bạn có thể chọn một trong 2 cách đều được

• Cách 1: Cách nấu nước uống

Định lượng sử dụng: 50g/ngày

Trước khi dùng các bạn đem rửa chè qua nước sạch 1 lần

Bỏ chè vào nồi, đổ thêm 2 lít nước đun sôi, duy trì thời gian sôi nhỏ lừa thêm 10 phút để các chất trong chè tiết ra hết. (Nồi đun các bạn dùng nồi nhôm, ấm điện hoặc ấm siêu tốc đều được)

Uống khi nào: Các bạn chắt nước uống bất kỳ thời gian nào trong ngày (Nên dùng khi chè còn nóng sẽ tốt hơn, nếu nguội nên đun lại cho nóng)

Mùi vị: Chè vằng có vị thơm, hơi đắng 1 chút thôi nên uống rất thích, chị em dùng thử là thích liền

• Cách 2: Hãm nước sôi

Định lượng: 50g/ngày (nên chia làm 2 lần, sáng 1 ấm, chiều 1 ấm).

Trước khi pha chè cần được rửa qua nước sạch

Bỏ chè vào ấm, thực hiện bước cháng chè bằng cách đổ 1 lượt nước sôi vào ấm sau đó gạn sạch nước cháng chè.

Tiếp tục chế khoảng 1 lít nước đun sôi vào ấm chè, ủ giữ nhiệt trong thời gian 30 phút là có thể sử dụng được.

Đối tượng nào không nên sử dụng cao chè:

• Bé nhỏ dưới 2 tuổi

Mặc dù chè lợi tiểu, mát gan nhưng đối với trẻ em dưới 2 tuổi bạn không nên cho con em mình uống vì có thể bị phản tác dụng. Còn đối với trẻ lớn hơn 2 tuổi, bạn có thể cho trẻ uống với liều lượng ít hơn so với người lớn, mẹ hãy hỏi liều lượng kỹ từ các chuyên gia về dược.

•  Người bị huyết áp thấp.

Mặc dù chè khá lành tính, nhưng những người bị huyết áp thấp nên thường xuyên sử dụng sẽ dễ gây ra các hiện tượng như hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu…Những trường hợp này nên giảm tối đa tần suất uống chè .

•  Phụ nữ đang mang thai.

Ngoài tác dụng lợi sữa, thanh nhiệt, mát gan, thanh lọc cơ thể, chè vằng còn có một tác dụng vô cùng “quan trọng” nữa đó là co bóp cổ tử cung để đẩy máu ứ đọng ra ngoài. Do đó khi các mẹ đang mang bầu thì tuyệt đối không nên uống vì có thể gây sinh non, hoặc sẩy thai, dọa sảy thai.

Với những thông tin hữu ích và với các công dụng tuyệt vời nên chè ngày càng được nhiều người biết đến và được sử dụng rộng rãi hơn. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng chè lợi sữa, mẹ cần phải áp dụng đúng cách mới mang lại tác dụng thực sự nên các mẹ hãy lưu ý nhé.

Xem thêm:

Cách khắc phục khi bị mất sữa. Cần xem ngay nếu mẹ đang thiếu sữa cho bé

Mách mẹ cách chữa ít sữa bằng lá vô cùng hiệu quả, sữa về ướt áo